Κρίση στην Αϊτη, φτώχεια και ανέχεια με Γαλλικό άρωμα…

Πως η αποικιοκράτική Γάλλία καταδικάζει διαχρονικά μία από τις πιο φτωχές χώρες του πλανήτη.

Εδώ και δεκαετίες ο δυτικός κόσμος έχει μπει σε μία διαδικασία ενοχοποίησης του αποικιοκρατικού της παρελθόντος. Η κρίση στην Αϊτή είναι ένα πολύπλοκο ιστορικό θέμα που εκτείνεται από τον 19ο αιώνα μέχρι τις μέρες μας.

Ας κάνουμε μια σύντομη ιστορική αναδρομή:

• Αρχές του 19ου αιώνα:
  • Η Αϊτή είναι μία από τις πρώτες χώρες στην Καραϊβική που κατακτήθηκαν από τους Γάλλους. Με την επανάσταση του 1804, η Αϊτή κήρυξε την ανεξαρτησία της από τη Γαλλία, γίνοντας έτσι η πρώτη μαύρη ανεξάρτητη δημοκρατία στον κόσμο.
• Από τον 19ο αιώνα έως τη δεκαετία του 20ου
  • Η Αϊτή βίωσε μια σειρά από εσωτερικούς αγώνες για την εξουσία, συχνά με αιματηρές συνέπειες. Η πολιτική αστάθεια και οι οικονομικές δυσκολίες οδήγησαν τη χώρα σε μια σειρά από κυβερνητικά πραξικοπήματα και αναταραχές.
• Δεκαετία του 1910
  • Η Αϊτή βιώνει μια περίοδο σταθερότητας και οικονομικής ανάπτυξης, αλλά αυτή η φάση δεν διαρκεί πολύ και σύντομα αντικαθίσταται από νέες εσωτερικές συγκρούσεις.
• Εποχή του Δουβούκερ-Δουμάς (1957-1986)
  • Ο πρόεδρος François Duvalier, γνωστός ως Παπά Νουέλ, και ο γιος του, Jean-Claude Duvalier, γνωστός ως Μπεμπέ Ντοκ, κυβερνούν τη χώρα με σιδερένιο χέρι. Η κατάφωρη δικτατορία, η αυθαιρεσία και η καταπίεση οδηγούν σε μαζικές εκτελέσεις και παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
• Μετά το 1986
  • Από την ανατροπή του καθεστώτος Duvalier, η Αϊτή βιώνει μια σειρά από κυβερνητικές αλλαγές, περιλαμβανομένων περιόδων δημοκρατικών εκλογών και περιόδων αναταραχής. Οι φυσικές καταστροφές, όπως ο σεισμός του 2010 και ο τυφώνας Matthew το 2016, επιδεινώνουν την ήδη εύθραυστη κατάσταση της χώρας.
• Σήμερα
  • Η Αϊτή παραμένει αντιμέτωπη με πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις. Η φτώχεια, η ανεργία, η ανισότητα και η αστάθεια εξακολουθούν να αποτελούν κύρια ζητήματα που απαιτούν την προσοχή τόσο της εσωτερικής όσο και της διεθνούς κοινότητας.

Ποιά ήταν όμως η αρχή του κακού και πως επηρέασε τις ισορροπίες σε αυτή την χώρα μέχρι σήμερα;

Η αποικιοκρατική Γαλλία είχε εγκαταστήσει στην Αϊτή τη δουλεία κατά τον 17ο αιώνα. Στα τέλη του 18ου, ο ντόπιος πληθυσμός επαναστάτησε και η Αϊτή κήρυξε την ανεξαρτησία της. Λίγο μετά όμως, κατά τον 19ο αιώνα, οι πρώην αποικιοκράτες θεώρησαν ότι το δίκαιο θα ήταν να αποζημιωθούν εκείνοι για τις περιουσίες που έχασαν αμέσως μετά την επανάσταση. Το λογικό θα ήταν να συμβεί το ακριβώς αντίστροφο…

Τον Απρίλιο του 1825, ο νέος Γάλλος βασιλιάς Charles ανακοινώνει πως η Γαλλία θα αναγνώριζε την ανεξαρτησία της Αϊτής αλλά μόνο για μία τιμή των περίπου 150 εκατομμυρίων φράγκων και πρακτικά για να αποζημιωθούν οι αποικιοκράτες που έχασαν την περιουσία της από τη δουλεία.

Οποιαδήποτε απόρριψη ή προσπάθεια διαπραγμάτευσης θα σήμαινε αυτομάτως πόλεμο. Ο απεσταλμένος της Γαλλίας έφτασε στην περιοχή με πολύ ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις. Υπό την απειλή της βίας, τον Ιούλιο του 1825, ο Boyer αναγκάστηκε να υπογράψει τη συμφωνία καταβολής ενός γιγαντιαίου ποσού προς το γαλλικό κράτος. Χρήματα που ξεπερνούσαν 10 φορές τον ετήσιο προϋπολογισμό της χώρας εκείνη την εποχή. Προκειμένου να αντεπεξέλθει στις πολύ υψηλές απαιτήσεις, η Αϊτή ξεκίνησε από πολύ νωρίς να δανείζεται και μετά να κάνει νέους δανεισμούς για να αποπληρώσει τα παλιά της δάνεια.

Ο Boyer έθεσε πολύ υψηλούς φόρους στους πολίτες του ενώ ήταν αδύνατο να φτιάξει τις υποδομές του κράτους. Ο πολύ υψηλός δανεισμός κράτησε δέσμια τη χώρα και κατά τον 20ό αιώνα και θεωρείται ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους η Αϊτή δεν κατόρθωσε ποτέ να φτιάξει ένα σωστό και σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα αλλά και δομές δημόσιας υγείας. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο γνωστότερος Γάλλος οικονομολόγος, ο Thomas Piketty αναγνώρισε την ευθύνη της Γαλλίας για το υπέρογκο χρέος και τόνισε ότι το γαλλικό κράτος οφείλει στην Αϊτή τουλάχιστον 28 δισεκατομμύρια δολάρια ως αποζημίωση.

Η διαχρονική κρίση στην Αϊτή αποτελεί ένα σύνθετο ζήτημα που επηρεάζει τόσο τη χώρα της Αίτης όσο και τη διεθνή κοινότητα. Παρεμβάσεις τρίτων χωρών στα εσωτερικά της χώρας, κυρίως απο Γαλλία & Αμερική, επηρεάζουν την κατάσταση στην Αϊτή , σχεδόν πάντα προς το χειρότερο. Η ανισότητα, η ανεργία και η έλλειψη πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες όπως η υγεία και η εκπαίδευση που προκύπτουν απο την υπερχρέωση της χώρας όπως περιγράφεται παραπάνω, είναι κρίσιμα κοινωνικά θέματα που επιδεινώνουν την κατάσταση στην Αϊτή .

Η διαχρονική κρίση στην Αϊτή απαιτεί ολοκληρωμένες λύσεις που θα αντιμετωπίσουν τις ρίζες των προβλημάτων της. Αυτές οι λύσεις θα πρέπει να περιλαμβάνουν την οικονομική ανάκαμψη, την προώθηση της δημοκρατίας, τη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων και την εδραίωση μιας σταθερής πολιτικής και κοινωνικής δομής. Μόνο με αυτόν τον τρόπο η Αϊτή μπορεί να ξεπεράσει την κρίση και να προχωρήσει προς ένα καλύτερο μέλλον.